|
|
| Informacje |
|
Orkiestra Symfoniczna Państwowego Zespołu Szkół Muzycznych
Orkiestra Symfoniczna Państwowego Zespołu Szkół Muzycznych obejmuje swym kształceniem przeważającą większość uczniów szkoły, znacząco wpływa na ich wrażliwość muzyczną i wzajemne relacje oraz przygotowuje do pracy w profesjonalnych orkiestrach. Jak ważna jest ta działalność nie tylko dla każdego z tych młodych muzyków, ale także dla Bydgoszczy i regionu wskazuje historia tej orkiestry zapisywana już od początku istnienia szkoły. Powstanie szkoły w 1925 roku rozpoczęło bowiem powolny, ale prowadzony z powodzeniem proces kształcenia muzyków w różnych specjalnościach instrumentalnych, którzy będąc jeszcze w szkole mogli stać się zespołem orkiestrowym spełniającym ważne zadania artystyczne, a później mogli zasilać inne orkiestry powstające w tym czasie w regionie i w Polsce. Początkowo szkoła prowadziła jedynie klasę fortepianu, skrzypiec, wiolonczeli i śpiewu solowego. Ale już w 1932 roku istniał także wydział instrumentów orkiestrowych, który obok klasy skrzypiec i wiolonczeli prowadził również klasy altówki, kontrabasu, instrumentów dętych drewnianych i blaszanych, a zamierzano otworzyć także klasę perkusji i harfy. W szkolnych programach nauczania były także zajęcia z gry zespołowej, a więc gra w zespołach kameralnych, gra orkiestrowa, gra w zespołach instrumentów dętych oraz chór i zespoły wokalne. Dlatego też uczniowie Miejskiego Konserwatorium Muzycznego mogli już w latach 30. utworzyć Orkiestrę Symfoniczną, która spełniała ważną rolę w upowszechnianiu muzyki i przybliżała Bydgoszczanom światowy repertuar orkiestrowy. Już od 1930 roku powstała praktyka dorocznych koncertów oratoryjnych organizowanych w Wielki Czwartek w sali Teatru Miejskiego. W latach 1930-1939 wykonano szereg znakomitych dzieł: Stabat Mater Pergolesiego, Stabat Mater Dworzaka, oratorium Mesjasz Händla, oratorium Eliasz Mendelssohna i oratorium Chrystus na Górze Oliwnej Beethovena. Kunszt wykonawczy orkiestry był na tyle wysoki, że w 1938 roku zabrzmiało Requiem Verdiego, a w roku rozpoczęcia wojny, 6 kwietnia 1939 roku, Requiem Mozarta pod znakomitą batutą zdolnego muzyka Alfonsa Röslera, poległego niestety na polu walki już w pierwszych dniach II wojny światowej. Koncert był transmitowany przez Rozgłośnię Pomorską Polskiego Radia, a Stefan Poradowski w recenzji z koncertu tak pisał: „Koncertem tegorocznym Miejskie Konserwatorium Muzyczne po dyrekcją Ireny Jahnke zadokumentowało dobitnie, że jest instytucją w pełnym rozkwicie i że dysponuje niezwykle wartościowym gronem profesorskim i wielką gromadą chętnych i utalentowanych uczniów. Dla bydgoskiego i pomorskiego życia muzycznego uczelnia ta ma znaczenie wprost rozstrzygające” (Dziennik Bydgoski 1939, nr 87). Po wojnie orkiestra wystąpiła po raz pierwszy już w lutym 1946 roku pod dyrekcją Wacława Splewińskiego w auli Gimnazjum i Liceum Kupieckiego. Zespół pracował zawsze pod kierunkiem bardzo dobrych dyrygentów. Warto tu wymienić wspomnianego wcześniej Alfonsa Röslera, a także Zdzisława Jahnke, Wacława Splewińskiego czy Feliksa Rybickiego. Orkiestra miała okazję występować w corocznie organizowanych koncertach w nowo wybudowanej sali Filharmonii Pomorskiej. Warto odnotować, że w 1959 roku orkiestra pod dyrekcją Romana Sempołowicza wystąpiła w Filharmonii Narodowej w Warszawie. Tradycją były również występy szczególnie wyróżniających się absolwentów szkoły, którzy mieli możność wykonania swojego dyplomowego koncertu z orkiestrą symfoniczną w sali Filharmonii Pomorskiej. Szkolna orkiestra współpracowała również z innymi szkołami muzycznymi w Polsce. Szczególnie owocne okazały się kontakty ze szkołą muzyczną w Toruniu, ponieważ dzięki nim wykonano wspólnie wielkie dzieła oratoryjno-kantatowe, takie jak: balladę Pani Twardowska (1953), kantatę Widma (1954), Sonety Krymskie (1952, 1955) Stanisława Moniuszki oraz Zamek na Czorsztynie Karola Kurpińskiego (1956). Działalność orkiestry szkolnej i jej aktywność na rzecz regionu jest nadal intensywna. Orkiestra dwukrotnie wzięła udział w Szczecińskiej Gali Artystycznej (1993 i 1994 r.) pod dyrekcją Vadima Perewoznikowa, a także trzykrotnie w Warsztatach Orkiestrowych (1992, 1993, 1994 r.) pod dyrekcją Szymona Kawalli oraz wybitnego wirtuoza i pedagoga ze Szwajcarii – Hansa Raasa. Wyjazdy zagraniczne i wymiana kulturalna z młodzieżą z Finlandii oraz Niemiec były ukoronowaniem pracy artystycznej. Od 1996 roku orkiestrą kieruje Henryk Wierzchoń. Pod jego batutą zespół wykonał ponad 80 koncertów. W repertuarze znalazło się około 50 utworów od klasycyzmu do współczesności takich kompozytorów jak J. Haydn, W.A. Mozart, L. van Beethoven, F. Schubert, F. Chopin, S. Moniuszko, J. Brahms, P. Czajkowski, C. Debussy, W. Lutosławski, W. Kilar, H.M. Górecki, R. Twardowski. W ostatnich latach Orkiestra Symfoniczna PZSM w Bydgoszczy dwukrotnie wystąpiła w Filharmonii Narodowej w Warszawie, po raz pierwszy w marcu 1998 roku wraz z laureatką I miejsca I Międzynarodowego Konkursu dla Młodych Pianistów Arthur Rubinstein in memoriam- Valentiną Igoshiną. W programie znalazła się Symfonia h- moll „Niedokończona” F. Schuberta i Koncert fortepianowy d- moll W.A. Mozarta. Drugi koncert odbył się 4 października 2001 roku w ramach obchodów Jubileuszu 100-lecia Filharmonii Narodowej z solistą, laureatem Konkursu dla Młodych Pianistów Arthur Rubinstein in memoriam Piotrem Żukowskim, który z towarzyszeniem orkiestry wykonał Koncert fortepianowy b-moll P. Czajkowskiego. Orkiestra zagrała również trudną Symfonię d-moll C. Francka. Orkiestra wielokrotnie prezentowała się na estradzie Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy, m.in. podczas obchodów 75-lecia szkoły oraz wielu innych uroczystości szkolnych, a także w ramach współpracy z różnymi instytucjami kulturalnymi miasta. W wyniku współpracy z Polskim Związkiem Chórów i Orkiestr (PZCHiO) orkiestra wzięła udział w Ogólnopolskim Przeglądzie Chórów Męskich ( XII 2003 r.), w koncercie Musica Pomerania ( XI 2000 r.), w XXV Jubileuszowym Konkursie Chórów A Cappella Dzieci i Młodzieży (III 2005). Wraz z chórami kościelnymi zespół wystąpił w koncercie z okazji Święta Patronki Muzyki – Świętej Cecylii, który odbył się w listopadzie 2003 r. w kościele p.w. Św. Jadwigi w Bydgoszczy. W grudniu 1999 roku wraz z solistą Rafałem Blechaczem zakończyła obchody 150 rocznicy śmierci F. Chopina w Teatrze Polskim w Bydgoszczy grając I część Koncertu fortepianowego e-moll Chopina. W 2000 i 2003 roku orkiestra zagrała też koncerty z okazji obchodów Dni Austrii. W marcu 2003 roku w Kinoteatrze „Adria” odbył się koncert orkiestry szkolnej wraz z perkusistą jazzowym Karolem Szymanowskim z okazji Urodzin Miasta Bydgoszczy. Zespół brał także udział w Festiwalu Laureatów Konkursów Muzycznych organizowanym przez Akademię Muzyczną im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Od 1997 roku orkiestra współpracuje z chórem szkolnym. W październiku 1997 r. oba zespoły wzięły udział w Koncercie dla powodzian, który odbył się w Dworze Artusa w Toruniu, a w grudniu 1998 r. w wykonaniu ballady S. Moniuszki Pani Twardowska, które odbyło się w Teatrze Polskim z okazji 200. rocznicy urodzin Adama Mickiewicza. Również w grudniu 1998 r. orkiestra wraz z Chórem Mieszanym PZSM oraz solistką Antoniną Kowtunow zaprezentowała kolędy. Koncert gościnnie prowadził Szymon Kawalla. Kiedy w 1999 roku szkolny Chór Mieszany przekształcił się w Chór Żeński, orkiestra podjęła współpracę także z Chórem Męskim Salezjańskiej Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej II st. w Lutomiersku. Owocem współpracy trzech zespołów było wiele wspólnych koncertów. Do tradycji wpisały się koncerty kolęd i pastorałek wykonane w Bydgoszczy i w Łodzi. W czerwcu 2000 roku zaprezentowane zostały obszerne fragmenty utworów J. S. Bacha i G. Ph. Telemanna. W grudniu 2001 roku połączone zespoły wykonały w Filharmonii Pomorskiej Missa Brevis B-dur W. A. Mozarta z okazji finału konkursu Ignacy Jan Paderewski jako pianista, kompozytor i działacz polityczny. W listopadzie 2005 roku, z okazji Dnia św. Cecylii, patronki muzyki, w Kościele pod wezwaniem św. Andrzeja Boboli odbyło się wykonanie Mszy Polskiej „Pro Patria” Mieczysława Kowalskiego. W 2006 roku podczas wizyty uczniów Conservatoire Populaire de Musique de Geneve ze Szwajcarii orkiestra bydgoskiej szkoły wraz z orkiestrą szwajcarską wykonały różnorodny repertuar, od klasycyzmu po muzykę filmową. Z okazji 250. rocznicy urodzin Mozarta i ogłoszonego na 2006 rok Międzynarodowego Roku Mozartowskiego zagrano pierwszą część Symfonii g-moll KV 550 i pierwszą część Koncertu na flet i harfę, w którym jako soliści wystąpili: szwajcarski flecista Sebastian Jacot i absolwentka naszej szkoły Paulina Porazińska – harfa. Połączone orkiestry wykonały jeszcze finał Symfonii Pożegnalnej fis-moll Józefa Hadna, muzykę z filmu Gwiezdne wojny Johna Wiliamsa (dyr. Matthias Ernst) oraz V Bachianas Brasileiras na sopran i 8 wiolonczel brazylijskiego kompozytora, dyrygenta i pianisty Heitora Villa-Lobosa. Jako solistka wystąpiła Urszula Walaszczyk, a orkiestrą przygotowaną przez Henryka Wierzchonia zadyrygował Klaus Maurer ze Szwajcarii. Koncert zakończyła Improwizacja przygotowana i poprowadzona przez Jeana Marca Aeschimanna. Orkiestra realizowała w tym utworze akompaniament zbudowany na zasadzie improwizacji na podanych skalach (m.in. pentatonice) i w oparciu o podane wcześniej rytmy. Dla członków polskiej orkiestry było to pierwsze tego typu doświadczenie muzyczne. W marcu 2014 roku orkiestra wystąpiła podczas Koncertu laureatów konkursów i przesłuchań, i wraz z Mają Babyszką wykonała II Koncert fortepianowy D. Szostakowicza. Ważnym sukcesem orkiestry było zajęcie I miejsce na I Ogólnopolskim Turnieju Orkiestr Kameralnych w Radomiu, w listopadzie 2011 roku. W ostatnich trzech latach Orkiestra brała udział w Międzynarodowym Festiwalu „Szalone Dni Muzyki” które odbywały się we wrześniu w Warszawie. W 2012 roku program obejmował muzykę rosyjską: fragmenty z suity Romeo i Julia S. Prokofiewa, Walc z filmu Maskarada A. Chaczaturiana, Taniec z szablami z baletu Gajane Chaczaturiana, Walc wiedeński ze baletu Śpiąca Królewna P. Czajkowskiego, Wokalizę S. Rachmaninowa, w której solistami byli skrzypkowie: Paweł Dębski i Michał Nowak. W 2013 roku na Festiwalu Szalone Dni Muzyki” zabrzmiała muzyka francuska: Mała suita C. Debussy, pierwsza część Symfonii d-moll C. Francka, Uwertura i Intermezza z opery Carmen Bizeta. Festiwal w 2014 roku poświęcony był muzyce amerykańskiej. Orkiestra Symfoniczna PZSM pod dyrekcją Henryka Wierzchonia zagrała fragmenty muzyki do filmów: Big Country (Biały Kanion) Jerome Morossa, Harry Potter i Indiana Jones Johna Williamsa, Siedmiu Wspaniałych Elmera Bernsteina, a także Błękitną Rapsodię Georga Gershwina, w której partię solową wykonała uczennica III Klasy Talentów OSM II stopnia Maja Babyszka. Wspaniałym połączeniem realizowanej od wielu lat idei związanej z relacją „Mistrz – uczeń” było prawykonanie Koncertu na wiolonczelę, orkiestrę i dźwięki elektroniczne Marcina Gumieli, kompozytora i zarazem nauczyciela teorii i kompozycji PZSM. Partię solową w utworze wykonał znakomity wiolonczelista prof. Tomasz Strahl. Koncert odbył się 15 grudnia 2014 roku i ukazał nowe możliwości orkiestry symfonicznej, której partia zawierała wiele fragmentów aleatorycznych, z którymi młodzi wykonawcy poradzili sobie znakomicie. Orkiestra ma na swoim koncie kilkanaście nagranych płyt, które dokumentują dorobek orkiestry z kilku ostatnich lat. dr Anna Szarapka
|
